Γιατί κανείς δεν νοιάζεται για τις φωτογραφίες σου & 5 τρόποι για να το αλλάξεις αυτό.

κείμενο: Θανάσης Πρωτάτος

Νομίζω ότι είναι σύνηθες να έχουμε την αίσθηση ότι η φωτογραφία μας υποτιμάται. Ότι το έργο μας σαν φωτογράφοι ή κινηματογραφιστές δεν βρίσκει την αποδοχή που του αξίζει. Επίσης πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό οφείλεται στον μεγάλο όγκο φωτογραφικού περιεχομένου που είναι on-line και στη συνακόλουθη αποτίμησή του σε αριθμό likes ή κοινοποιήσεων ή πράγματα αυτού του είδους τέλος πάντων. Επομένως, είναι φυσιολογικό, ειδικά αν μόλις ξεκινάς, να νιώθεις ότι η φωτογραφία σου δεν έχει σημασία για κανέναν. Αυτό βέβαια είναι αλήθεια...σε κάποιο βαθμό.

Από τότε που έγιναν δημοφιλείς οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, ο όρος «εκδημοκρατισμός της φωτογραφίας» έγινε το μότο πολλών. Και εγώ, πιστεύω πως όσο περισσότεροι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε εργαλεία που τους επιτρέπουν να τραβούν φωτογραφίες και βίντεο, τόσο το καλύτερο. Ωστόσο, με τον ίδιο τρόπο που, το να έχεις στυλό δεν σε κάνει συγγραφέα, έτσι και δεν είναι φωτογράφοι όλοι όσοι έχουν μια φωτογραφική μηχανή στα χέρια. Αυτή η διάκριση είναι σημαντική, γιατί το να έχεις μια φωτογραφική μηχανή και να ακολουθείς τις τάσεις ή να αναπαράγεις την εικόνα που είδες στο instagram δεν θα έχει ως αποτέλεσμα ποτέ κανείς να ενδιαφέρεται για τη φωτογραφία σου με ουσιαστικό τρόπο.

Παρακάτω προτείνω πέντε προτάσεις που ελπίζω ότι θα σε βάλουν στο σωστό δρόμο για να δημιουργήσεις εικόνες που οι άλλοι θα ενδιαφέρονται να δουν.

1. Μην εμπιστεύεσαι τυφλά απλές λίστες όπως αυτή...

Δέκα tips που θα απογειώσουν τα πορτραίτα σου… Οι πέντε top φακοί για επαγγελματίες… Τα πράγματα είναι πολύ πιο περίπλοκα και πολλές φορές, λίστες σαν και αυτές είναι απλά δόλωμα για να κάνεις κλικ στην εκάστοτε σελίδα και δεν θα σου δώσουν πραγματικές απαντήσεις. Δεν υπάρχει μαγική φόρμουλα, απλά σκληρή δουλειά και να καταλάβεις τι λειτουργεί για εσένα. Έχοντας πει το παραπάνω λοιπόν, πιστεύω ότι υπάρχουν κάποιες βασικές γραμμές που μπορείς να αρχίσεις να ακολουθείς για να βελτιωθείς ως δημιουργός.

2. Σκέψου την ατομικότητά σου.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που πιθανότατα έκανες ήταν να δημιουργήσεις λογαριασμό σε ένα κοινωνικό δίκτυο όπως το Instagram, κάτι που είναι οκει. Θεωρείς πως το Instagram θα σου δώσει γρήγορα και εύκολα την δυνατότητα να αναδείξεις την δουλειά σου, να συνδεθείς με πελάτες και άλλους φωτογράφους, με τους οποίους μπορείς να μοιραστείς εμπειρίες, να συνεργαστείς, ταξίδια, χρήμα, φήμη κ.λπ. Ωστόσο, η αρνητική πλευρά του Instagram είναι η ίδια η μορφή του που συχνά περιορίζει την δημιουργικότητα. Τί εννοώ; Εννοώ ότι τείνουμε να ακολουθούμε τις τάσεις λόγω του σχεδιασμού της πλατφόρμας, η οποία στηρίζεται στα likes και τα σχόλια. Αυτή η λογική παράγει εικόνες που είναι αποκλειστικά προσαρμοσμένες στα γούστα των άλλων. Τί θέλει η μάζα; Αυτό αναζητούν τα ρομπότ του Instagram ώστε να κρατούν το δικό τους κοινό και να πουλούν διαφημίσεις. Έτσι, ο φωτογράφος, ο κινηματογραφιστής μπαίνει σε αυτό το τριπάκι. Αυτό όμως είναι μια θανατική ποινή γιατί σημαίνει ότι αυτό που κάνεις δεν είναι προσωπικό. Και το προσωπικό πάντα πρόκειται να συνδεθεί με κάποιον με πιο ισχυρό τρόπο.

Ο μεγάλος Jose Manuel Navia λέει: ο φωτογράφος που θα γίνεις είναι ήδη στις φωτογραφίες σου, απλά πρέπει να ψάξεις, να δουλέψεις για να τον βρεις. Εάν εστιάσεις στις τάσεις ή κάνεις μόνο αυτό που περιμένουν οι άλλοι, δεν θα βρείς ποτέ τον εαυτό σου γιατί θα ψάχνεις σε λάθος μέρη. Ισχύει για την φωτογραφία όσο ισχύει για την ζωή την ίδια.

3. Να είσαι άνετος με το να νιώθεις άβολα.

Ο καθηγητής Brian Cox λέει: Οι άνθρωποι συχνά πιστεύουν ότι η δουλειά ενός επιστήμονα είναι να έχει δίκιο, είναι να ξέρει σίγουρα κάτι, αλλά στην πραγματικότητα η δουλειά ενός επιστήμονα είναι να φτάσει στα όρια αυτού που ξέρεις και να τα ξεπεράσει. Είναι να αντιμετωπίζει αυτό που δεν ξέρει και να προσπαθεί να το καταλάβει, άρα να είναι σε μια διαρκή κατάσταση άγνοιας. Έτσι ανακαλύπτονται τα πράγματα, αλλιώς όλα θα είχαν ήδη ανακαλυφθεί.

Πάντα σκεφτόμουν τη φωτογραφία και την κινηματογράφηση που κάνω με παρόμοιο τρόπο.

Βλέπεις, ένα από τα χαρακτηριστικά της φωτογραφίας που μου αρέσει περισσότερο είναι ότι πρέπει να είσαι εκεί για να φωτογραφίσεις, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το κάνεις. Ένας συγγραφέας μπορεί να γράψει για μακρινούς πλανήτες ή περιπέτειες σε εξωτικές χώρες από την άνεση του σπιτιού του, ένας ζωγράφος μπορεί να ζωγραφίσει οτιδήποτε φαντάζεται στο δικό του στούντιο, αλλά ένας φωτογράφος δεν μπορεί. Ο φωτογράφος πρέπει να βρίσκεται διανοητικά και σωματικά στο συγκεκριμένο μέρος για να το απεικονίσει. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει τη φωτογραφία τόσο ξεχωριστή κατά τη γνώμη μου.

Σε αναγκάζει να βγεις από τη ζώνη άνεσής σου. Είτε ξεπερνάς τον φόβο σου για τη φωτογραφία αγνώστων στο δρόμο και με τη σειρά σου απεικονίζεις ένα όραμα του κόσμου που μόνο εσύ μπορείς να απεικονίσεις, ή ίσως κάτι πιο πολιτιστικά ξένο που σε κάνει να νιώθεις άβολα, αλλά κάνεις το άλμα, κάνεις το ταξίδι και βρίσκεις τρόπο. Αυτό μεταφράζεται σε κάτι προσωπικό και όπως έχω ήδη πει, το προσωπικό πάντα θα έχει απήχηση σε κάποιον με δυνατό τρόπο, ξεκινώντας από τον εαυτό σου, που δεν είναι μικρό πράγμα.

4. Πάρε μια απόφαση και ακολουθήστε το μονοπάτι.

Είτε πρόκειται για πιο τεχνικές πτυχές, όπως η επιλογή έγχρωμης φωτογραφίας έναντι ασπρόμαυρης φωτογραφίας, η χρήση σταθερών φακών αντί για φακούς ζουμ κ.λπ. είτε σε πιο πνευματικές πτυχές όπως η επιλογή να εργαστείς σε ένα έργο ή θέμα που σε ενδιαφέρει, πάρε μια απόφαση και εξερεύνησε αυτά τα όρια. Εστίασε σε αυτό για λίγο και με υπομονή, αφιέρωσέ του έξι μήνες ή έναν ολόκληρο χρόνο. Να θυμάσε ότι όσο περισσότερο χρόνο έχεις, τόσο πιο βαθιά θα μπείς στο άγνωστο και τόσο περισσότερα πράγματα θα ανακαλύψεις για τη φωτογραφία σου, το περιβάλλον σου και επίσης τον εαυτό σου. Δεν είναι εύκολο, το ξέρω, αλλά είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να βρεις τη δική σου φωνή, τον τρόπο που βλέπεις και την ατομικότητά σου ως δημιουργός.

5. Το ότι οι φωτογραφίες σου δεν έχουν σημασία για κανέναν, είναι ψέμα.

Ειδικά αν ακολουθήσεις, μεταξύ άλλων, τα τέσσερα προηγούμενα σημεία. Φυσικά, πρέπει να ορίσουμε τι σημαίνει «σημασία».

Για μένα, το να έχω πολλά like δεν είναι σημαντικό, το σημαντικό είναι ότι ακόμα κι αν είναι μόνο ένα άτομο, αυτό το άτομο να συγκινείται με μια από τις φωτογραφίες μου ή κάποια ταινία μου. Μέσα από το έργο μου, το άτομο αυτό ίσως κάνει ένα ταξίδι σε ένα μέρος που διαφορετικά δεν θα είχε την δυνατότητα να κάνει. Ίσως πει «και εγώ θέλω να ζήσω αυτή την κουλτούρα» ή να εμπνευστεί και να θελήσει να ξεκινήσει μαθήματα φωτογραφία για να πει τις δικές του ιστορίες.

Ένα άτομο είναι το μόνο που χρειάζεται. Αυτό θα γίνει τελικά 10 και μετά 100 και ίσως ακόμη και 1000. Αλλά όλα ξεκινούν από αυτό το κάτι το προσωπικό για μένα που συνδέεται με κάτι το προσωπικό για σένα.