Το Ντοκουμέντο στη Φωτογραφία, μια προσωπική άποψη

κείμενο, Θανάσης Πρωτάτος

Η διήγηση είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στη φωτογραφία Ντοκουμέντου. Μια φωτογραφία που δεν λέει μια ιστορία, είναι μια εφήμερη φωτογραφία. Χωρίς την ιστορία, η φωτογραφία δεν έχει βάθος και ουσία. Χωρίς αμφιβολία, υπάρχουν φωτογραφίες που αρέσκεσαι να κοιτάς. Ένα ηλιοβασίλεμα σε κάποια παράλια, μπορεί να σου ζεστάνει την καρδία και δείχνει ωραίο στον τοίχο σου. Αυτό είναι κάτι που σου "μιλάει" όμως; Σου λέει κάποια ιστορία, πέραν από το γεγονός ότι είναι απλά, μια όμορφη φωτογραφία;

Αυτό που θέλω να πω είναι πως σίγουρα όλες αυτές οι γλυκιές φωτογραφίες είναι ωραίες, για μένα όμως είναι μόνο αυτό. Γλυκιές. Δεν μιλούν και δεν διαφοροποιούνται από καμία παρόμοιας κατηγορίας και στυλ. Απλά δεν μένουν στο μυαλό μετά την θέαση τους, ούτε δημιουργούν την διάθεση της επιστροφής. Το κοίταγμα ξανά, σε αναζήτηση νέων λεπτομερειών.

Τώρα θα μου πεις, και είναι κακό μια φωτογραφία να είναι απλά καλή χωρίς ιδιαίτερο νόημα και ουσία; Φυσικά και δεν είναι κακό. Σκέψου όμως, πόσες ίδιες selfie και πόζες στο ίδιο ηλιοβασίλεμα μπορεί να αντέξει ο (μέσα) κόσμος σου;

Από την άλλη, η φωτογραφία Ντοκουμέντου, είναι πολλά περισσότερα από αυτό που βλέπεις σε μια φωτογραφία. Η φωτογραφία, είναι απλά ο καταλύτης που ενεργοποιεί μια αλυσιδωτή αντίδραση, που σου επιτρέπει να πλάσεις ξανά την ιστορία που βίωσες, στο μυαλό σου. Αυτές οι ιστορίες είναι που κάνουν τις φωτογραφίες Ντοκουμέντου αξέχαστες και χαρακτηριστικές. Ιστορίες με προσωπικό μήνυμα και συναίσθημα, που μιλούν για ανθρώπους, οικογένειες και κοινότητες και γεγονότα. Είναι αυτές οι ιστορίες που μένουν και έχουν ενδιαφέρον για σημερινές άλλα και μελλοντικές γενιές.

Δημιουργώντας ιστορίες

Το σινεμά είναι ακολουθία φωτογραφιών. Συγκεκριμένα 24 φωτογραφίες (καρέ) το δευτερόλεπτο. Για μια ταινία διάρκειας ενενήντα λεπτών, αυτό σημαίνει πως ο σκηνοθέτης έχει στην διάθεση του 129.600 φωτογραφίες για να πει μια ιστορία! Μια ιστορία από την αρχή μέχρι το τέλος, στην οποία εισάγει χαρακτήρες, προκλήσεις και τέλος τον επίλογο. Ποσό καιρό λες να σου πάρει, να τραβήξεις 129.600 φωτογραφίες? Ένα μήνα, ένα χρόνο, μια δεκαετία;

Βλέπεις, μια ταινία έχει την πολυτέλεια και πολύ χώρο ώστε να επικοινωνήσει ένα συναίσθημα. Η διήγηση στην φωτογραφία έχει χώρο μόνο για λίγα καρέ. Ένα μέσο φωτογραφικό άλμπουμ γάμου περιέχει 60-100 φωτογραφίες. Σε αυτές, ο φωτογράφος καλείται να δημιουργήσει ένα παρόμοιο συναίσθημα με αυτό που μια ταινία δημιουργεί σε χιλιάδες καρέ και ευκαιρίες. Νομίζω πως μέχρι αυτό το σημείο, έχεις καταλάβει το ποσό δύσκολη είναι μια επιτυχημένη φωτογραφική διήγηση.

Σαν στατικό μέσο, η φωτογραφία είναι παγωμένη σε μια στιγμή. Αν δεν ήσουν παρών την ημέρα του έγινε μια εικόνα, δεν γνωρίζεις τι συμβαίνει πριν ή μετά κοιτώντας μια φωτογραφία. Θέλεις να δεις και τις υπόλοιπες. Η ποιότητα της διήγησης που σου προσφέρει η θέαση κάθε φωτογραφίας που βλέπεις να περνά από μπροστά σου, είναι αυτό που θα σε κάνει να θες να δεις και την επομένη και την επομένη, μέχρι το τέλος. Με την ικανότητά του, ένας φωτογράφος Ντοκουμέντου δημιουργεί αρκετό χώρο ώστε να προσφέρει έμπνευση στον θεατή να εμπλακεί και ο ίδιος στην ιστορία ενός γεγονότος, μέρες, μήνες και χρονιά από την στιγμή που αυτό πραγματοποιήθηκε.

Νεύματα Κινήσεις Χειρονομίες

Υπάρχουν κάποια στοιχεία και λεπτομέρειες σχετικά με την Φωτογραφία Ντοκουμέντου που συχνά συζητιούνται, όταν συζητώ με ζευγάρια. Ο λόγος που οι φωτογραφίες Ντοκουμέντου, σε ένα γάμο εν προκειμένω, έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, είναι γιατί μπορούν να πουν μια ιστορία με πολύ ιδιαίτερο, αληθινό και αποτελεσματικό τρόπο.

Τα στοιχεία αυτά γίνονται εύκολα κατανοητά από όλους και δημιουργούν ενδιαφέρουσες οπτικές ιστορίες. Οι "χειρονομίες" ανήκουν σε αυτά τα στοιχεία. Μια χειρονομία, με την μορφή ενός νεύματος, μιας κίνησης μεταξύ ανθρώπων, μια δράσης δημιουργούν θαύματα στην φωτογραφία ντοκουμέντου στον γάμο. Σαν μια μορφή ανθρώπινης διάδρασης, οι χειρονομίες διηγούνται ιστορίες και παρουσιάζουν το συναίσθημα, αληθινά, χωρίς προσποιήσεις.

Οι χειρονομίες λειτουργούν πιο αποτελεσματικά όταν άνθρωποι έρχονται σε επαφή. Η παρουσίαση ενός πορτραίτου ενός ανθρώπου ή ενός ζευγαριού, συνήθως δεν επικοινωνεί κάποια δυνατή ιστορία. Ακόμα και αν η φιγούρα το ατόμου έχει κάποιο δυνατό σημείο, μπροστά από τον φακό, γίνεται πολύ δύσκολο να παρουσιαστεί μια ολοκληρωμένη ιστορία.

Ένας φωτογράφος λοιπόν, που κάνει ντοκιμαντέρ στο γάμο, θα αναζητήσει συνήθως ανθρώπους και χαρακτήρες οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους, βρίσκονται σε μια διάδραση γιατί εκεί είναι που κρύβεται η πραγματική ιστορία.

Συμπέρασμα

Η διήγηση, σε ένα φωτογραφικό ντοκιμαντέρ γάμου, μπορεί να είναι μια διαδικασία δύσκολη και πολύπλοκη. Ως φωτογράφος Ντοκουμέντου, αναζητώ πάντα τις δράσεις, την επαφή, το συναισθήματα, τα νεύματα και τις εκφράσεις. Την αλήθεια που βρίσκεται μέσα στον καθένα μας. Ένας φωτογράφος που κάνει Ντοκιμαντέρ γάμου δεν φωτογραφίζει απλά ανθρώπους, φωτογραφίζει ιστορίες που διαδραματίζονται μπροστά στον φακό του.

Και να θυμάστε, οι εικόνες που προκαλούν ένα συναίσθημα, μια αντίδραση, μια θύμηση, έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον και άξια από την δημιουργία γενικής βαρεμάρας με σκοπό την εφήμερη διασκέδαση και εντυπωσιασμό. Εδώ, μιλάμε για τις ζωές μας, τις προσωπικές μας στιγμές. Υπάρχει χώρος μόνο για το πραγματικό, το ειλικρινές και το ουσιαστικό…