κείμενο: Θανάσης Πρωτάτος

Σε μια μετά-COVID εποχή, που όλοι προσπαθούν να ξεχάσουν τον εγκλεισμό, τα lockdown και τις εξόδους με “χαρτί”, το να κάτσει κανείς σπίτι μοιάζει πλέον ανούσιο, φωτογραφικά μιλώντας, αφού μπορεί πλέον ελεύθερα να βγει έξω και να κάνει εικόνες. Εν μέρει αυτό είναι αλήθεια, από την άλλη όμως το να μείνεις σπίτι σου και να πειραματιστείς με την φωτογραφική σου μηχανή έχει και αυτό την θετική του πλευρά. Είναι μια κατάσταση που σου δίνει την ευκαιρία να βελτιώσεις μερικά από τα πράγματα που όταν βγαίνεις έξω ξεχνάς ή δεν τους δίνεις την δέουσα σημασία.

Παρακάτω προτείνω μερικές ασκήσεις που θα σε βοηθήσουν να κατανοήσεις καλύτερα το φως, τη σύνθεση και πώς να είσαι πιο δημιουργικός/κή όταν θα έρθει η ώρα για να δημιουργήσεις ένα “κανονικό” έργο.

Still Life ή αλλίως νεκρή φύση

Τί μπορείς εύκολα να βρεις μέσα σε ένα σπίτι; Αντικείμενα. Ποτήρια, φλιτζάνια, ρούχα, τρόφιμα, κουζινικά, έπιπλα. Χρησιμοποιώντας τα με φαντασία μπορείς να δημιουργήσεις «σκηνές» στις οποίες θα μπορείς να εκτιμήσεις, σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον, πώς το φως επηρεάζει το « θέμα» σου, το φόντο και όλη την σύνθεση. Μην τραβάς απλώς μια φωτογραφία τυχαία, μετακίνησε τα στοιχεία για να δοκιμάσεις διαφορετικές συνθέσεις (κανόνας των τρίτων, κανόνας πιθανοτήτων, διαγώνιων κ.λπ.) και για μεγαλύτερη πολυπλοκότητα, δοκίμασε να δημιουργήσεις μια εικόνα σύμφωνα με μια χρωματική αρμονία, για παράδειγμα κόκκινα και πράσινα ή μπλε και πορτοκαλί.

Μια άλλη διασκεδαστική επιλογή είναι να επιλέξεις μια φωτογραφία που σου αρέσει από έναν από τους μεγάλους δεξιοτέχνες της φωτογραφίας και να προσπαθήσεις να αναπαράγεις το πλαίσιο, τη σύνθεση και τον φωτισμό αυτής της φωτογραφίας. Αναζήτησε τις γεωμετρίες, τη γωνία από την οποία τραβήχτηκε κ.λπ. Θα δεις με σαφή τρόπο τη νοητική διαδικασία του φωτογράφου όταν φωτογραφίζει τη σκηνή αυτή.

Δημιουργικά αυτοπορτραίτα.

Και δεν εννοώ selfies. Η αυτοπροσωπογραφία είναι μια φωτογραφική μέθοδος που υπήρχε πάντα. Από τις cameo εμφανίσεις του Χίτσκοκ στις ταινίες του μέχρι τις κομψές λήψεις της Vivian Mayer στο σπίτι της.

Μπορεί να φαίνεται εύκολο, αλλά δεν είναι, τουλάχιστον αν θες να το κάνεις ενδιαφέρον και δημιουργικό. Μια καλή επιλογή που θα σου επιτρέψει να μην κολλήσεις αποκλειστικά σε καθρέφτες και αντανακλάσεις, είναι να επιλέξεις 3, 5 ή 9 αντικείμενα που πιστεύεις ότι σε αντιπροσωπεύουν. Φωτογράφισέ τα σε σχέση με εσένα, έχοντας πάντα στο μυαλό το φως και τη σύνθεση. Αφού το κάνεις, δοκιμάστε να βάλεις τις φωτογραφίες σε μια σειρά. Μια δημιουργική σεκάνς.

Αυτή η άσκηση όχι μόνο θα σε κάνει να σκεφτείς την τεχνική πτυχή της φωτογραφίας, αλλά θα γίνεις εσύ μια ιστορία για να πείς. Αυτή η σύνθεση του εαυτού σου θα σε βοηθήσει να κάνεις το ίδιο όταν θα έρθει η ώρα να πεις την ιστορία ενός άλλου ανθρώπου, μέσα από τις εικόνες σου 😉.

Κατέγραψε τα πάντα.

Τις προάλλες μιλώντας με έναν καλό φίλο και συνεργάτη μου είπε: «Αυτή τη στιγμή, ένα άτομο μόνο στο σπίτι που δεν κάνει τίποτα είναι ιστορία».

Ζούμε σε καιρούς που αυτό το μικρό μαύρο κουτί (η φωτ.μηχανη) που πολλοί από εμάς κρατάμε στα χέρια μας είναι τώρα, περισσότερο από ποτέ, ένα ισχυρό εργαλείο που μας επιτρέπει να τεκμηριώνουμε έναν τρόπο ζωής που μια μέρα θα πάψει να υπάρχει. Οι φωτογραφίες όμως θα μείνουν στην ιστορία και για τις επόμενες γενεές. Το μυαλό σου μπορεί να πηγαίνει σε μαγάλα γεγονότα παγκόσμιας ευμβέλειας και σημασίας. Όχι. Αυτό που λέω εδώ είναι να καταγράψεις την οικογένειά σου, την καθημερινότητά σου, να προσπαθήσεις να ανακαλύψεις αυτά τα μικρά πράγματα που συνήθως περνούν απαρατήρητα και να πείς τη δική σου ιστορία. Μια ιστορία εξίσου σημαντική με όλες τις άλλες.

Παλίες φωτογραφίες, νέες ιστορίες.

Η επιλογή, η επεξεργασία και η αλληλουχία των εικόνων, αποτελούν ένα πολύ σημαντικό μέρος κάθε φωτογραφικού έργου. Είναι επίσης μια διαδικασία χρονοβόρα και απαιτητική. Αν είσαι φωτογράφος το γνωρίζεις αυτό πολύ καλά. Έτσι λοιπόν, η εξάσκηση στην απόφαση μεταξύ πολλών φωτογραφιών, ο καθορισμός ποιες είναι οι καλύτερες και ποιες βοηθούν στην καλύτερη εξήγηση ενός έργου, μιας ιδέας ή κατάστασης όχι μόνο βοηθάει στην καλύτερη αφήγηση των ιστοριών που θα πεις, αλλά και θα σε κάνει καλύτερο φωτογράφο καθώς θα γίνεσαι πιο ακριβής την επόμενη φορά που θα βρίσκεσαι εκεί έξω για να φωτογραφίσεις.

Όταν λοιπόν για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να βγούμε έξω από το σπίτι μπορούμε να κάτσουμε στον υπολογιστή μας και να δημιουργήσουμε ένα νέο έργο, από παλιό υλικό που έχουμε ήδη στα χέρια μας. Το υλικό αυτό μπορεί να είναι οι φωτογραφίες ενός γάμου που τράβηξες πριν τρία χρόνια ή οι φωτογραφίες ενός τριήμερου roadtrip που έκανες περίσυ στα Πομακοχώρια της Ξάνθης ή ακόμα πιο απλά τα γενέθλια της κόρης σου.

Μελέτησε όλο τον όγκο των εικόνων και ξεκίνα να τις οργανώνεις μέχρι να φτάσεις σε αυτές που θεωρείς τις καλύτερες. Αυτές που λένε την ιστορία με τον καλύτερο τρόπο. Το έκανες; Τέλεια. Τώρα συνέχισε την επιλογή μέχρι να έχεις στα χέρια σου όχι περισσότερες από 20 φωτογραφίες. Αρχίζει να δυσκολεύει το πράγμα ε; Εμ, εκεί βρίσκεται όλη η τέχνη του να λες οπτικές ιστορίες με ενδιαφέροντα τρόπο. Η “οπτική φλυαρία” είναι κάτι εύκολο. Το να είσαι όμως περιεκτικός και παράλληλα δημιουργικός, προκαλώντας το ενδιαφέρον αυτού που θα δει τις εικόνες σου, είναι άλλο level κατηγορίας για έναν δημιουργό…

Αυτού του είδους όμως η συχνή εξάσκηση θα σου δώσει σιγά σιγά αυτοπεποίθηση, θα αναπτύξει την δημιουργικότητά σου και θα σου δώσει την εμπειρία να λες ιστορίες που θα έχουν βάθος και ουσία.

Μη σταματάς να μαθαίνεις από τους δασκάλους.

Ένα από τα πράγματα στα οποία επιμένω πάντα όταν μιλάω με επαγγελματίες και ερασιτέχνες είναι ακριβώς αυτό. Μάθε από τους δασκάλους. Διδάξου από του παλαιότερους. Όχι μια φορά, αλλά συνεχόμενα κάθε μέρα ή όσο συχνά μπορείς. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να το κάνεις. Σεμινάρια δια ζώσης και online, βιβλία, λευκώματα, ομιλίες, ιστοσελίδες και online άρθρα, βίντεο στο youtube. Οποιοσδήποτε τρόπος σου δίνει την ευκαιρία να δείς μεγάλους φωτογράφους να εργάζονται και να μιλούν για τη δημιουργική τους διαδικασία, μην τον αφήσεις. Απαραίτητο αξεσουάρ, στυλό και χαρτί για σημειώσεις!